Ο "ένοχος" σκύλος

Αν είστε κηδεμόνας σκύλου σίγουρα γνωρίζετε το "ένοχο βλέμμα". Ο σκύλος σας έχει κάνει κάτι κακό και το βλέμμα στο πρόσωπό του δείχνει ξεκάθαρα ότι βρίσκεται σε μεγάλο μπελά. Σωστά; Μπορεί και όχι.

Οι Συμπεριφοριστές έχουν θέσει από καιρό αυτό το ερώτημα, για το αν οι σκύλοι νοιώθουν ενοχή ή ντροπή για τις πράξεις τους. Για να νοιώσει ένας σκύλος ενοχή θα πρέπει να έχει αυτό που είναι γνωστό ως Θεωρία του Μυαλού (Theory of Μind), με άλλα λόγια να έχει συναίσθηση πως οι πράξεις του επηρεάζουν τους άλλους. Αυτό είναι ένα πολύπλοκο επίπεδο σκέψης που υπάρχει σε πολύ λίγα είδη.

Όμως, γιατί ο σκύλος σας φαίνεται τόσο ένοχος όταν τον πιάνετε να μασάει τον καναπέ, να ξεριζώνει τα λουλούδια, να κλέβει το φαγητό από τον πάγκο και σε άλλες "κακές" ή "μη επιτρεπτές" για μας συμπεριφορές; Το πιθανότερο είναι ότι ο σκύλος σας απλά ανταποκρίνεται στη δική σας γλώσσα σώματος, παρά ότι νοιώθει ένοχος για το λάθος που έχει κάνει.

Προκειμένου να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν ως κατοικίδιοι σύντροφοι μας, οι σκύλοι με το χρόνο, έχουν εξελιχθεί στην κατανόηση της ανθρώπινης γλώσσας σώματος. Παρατηρούν τα πρόσωπα, τις εκφράσεις, τις κινήσεις και τη στάση σώματος μας και λαμβάνουν τα μηνύματα που τους δίνουμε ακόμα και άθελά μας. Σαν αποτέλεσμα, είναι πιθανό οι σκύλοι να έχουν μάθει πότε ο κηδεμόνας τους είναι θυμωμένος ή αναστατωμένος και όταν μας δείχνουν το "ένοχο βλέμμα" είναι στην πραγματικότητα μια προσπάθεια να μας ηρεμήσουν και δεν έχει καμία σχέση με το γεγονός ότι έχουν καταλάβει πως κάτι έπραξαν λάθος.

Η καθηγήτρια ψυχολογίας Alexandra Horowitz έχει κάνει μία από τις πρώτες έρευνες για το "ένοχο βλέμμα". Μελέτησε αντιδράσεις σκύλων όταν ο κηδεμόνας τους λέει να μην φάνε μια λιχουδιά, φεύγουν από το δωμάτιο και επιστρέφοντας μαλώνουν τον σκύλο, χωρίς να γνωρίζουν αν όντως αυτός έφαγε τη λιχουδιά ή η ίδια η Horowitz την είχε πάρει. Η Horowitz έβγαλε το συμπέρασμα ότι το "ένοχο βλέμμα" προέκυπτε όταν ο κηδεμόνας που δεν ήξερε τι πραγματικά είχε γίνει και έλειπε η λιχουδιά, μάλωνε τον σκύλο, ανεξάρτητα αν ο σκύλος την είχε φάει ή είχε υπακούσει στην εντολή του κηδεμόνα του.

Παρόλο που οι σκύλοι δεν μπορούν να νοιώσουν ενοχή όπως την ξέρουμε εμείς, είναι πιθανό να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους και να σταματήσουν να κάνουν τις ανεπιθύμητες, για μας, συνήθειες. Είναι σημαντικό να πιάσετε τον σκύλο κατά τη διάρκεια της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς - στα πράσα, που λέμε - καθώς είναι πιο δύσκολο για το σκύλο να κάνει την σύνδεση μεταξύ της συμπεριφοράς και του αποτελέσματος, καθώς περνάει ο χρόνος.

Οπότε, ο σκύλος σας μπορεί να μην αισθάνεται ενοχές που μάσησε το αγαπημένο σας ζευγάρι παπούτσια, αλλά τα καλά νέα είναι ότι ο χειρισμός του περιβάλλοντος του σκύλου χρησιμοποιώντας Θετικές μεθόδους Εκπαίδευσης θα βοηθήσει ώστε η υπόλοιπη ντουλάπα σας να μείνει άθικτη.

Image(s) by Moshe Harosh from Pixabay